Przegląd styczniowych interpretacji ZUS odpowiada na pytania:
- jak ustalić podstawę składek zusowskich dla osób wykonujących umowę zlecenia w Niemczech, gdy więcej niż jedno wynagrodzenie zostanie wypłacone w tym samym miesiącu?
- czy podlega ozusowaniu wartość składki prywatnej opieki medycznej oraz grupowego ubezpieczenia na życie finansowanej pracownikom w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego?
- kto jest płatnikiem składek przy wykonywaniu pracy na rzecz własnego pracodawcy w ramach umowy zlecenia zawartej z obcym podmiotem?
Zestawienie interpretacji (aby przejść do konkretnego zagadnienia wystarczy kliknąć w jeden z poniższych odnośników):
Jak ustalić podstawę składek ZUS dla osób wykonujących umowę zlecenia w Niemczech, gdy więcej niż jedno wynagrodzenie zostanie wypłacone w tym samym miesiącu?
Data wydania interpretacji: 05-01-2018
Sygnatura: WPI/200000/43/1503/2017
Organ wydający interpretację: ZUS oddział w Lublinie
„(…) przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ściśle uzależniają włączenie danego świadczenia do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorców od zakwalifikowania go jako przychód z zawartej umowy cywilnoprawnej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Należy w tym miejscu podkreślić, iż zgodnie z § 5 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe – w brzmieniu obowiązującym od 1 sierpnia 2010 r., przepisy § 2-4 stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek m.in. osób wykonujących pracą na podstawie umowy agencyjnej, lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Nie każde jednak wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, wymienione w § 2-4 tegoż rozporządzenia, przewidziane dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę znajdzie zastosowanie do umów zlecenia.
W myśl § 2 ust. 1 pkt 16 ww. rozporządzenia, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 października 2016r., podstawy wymiaru składek nie stanowi część wynagrodzenia pracowników, których przychód jest wyższy niż przeciętne wynagrodzenie, zatrudnionych za granicą u polskich pracodawców, z wyłączeniem osób wymienianych w art. 18 ust. 12 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – w wysokości równowartości diety przysługującej z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, za każdy dzień pobytu, określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju, z tym zastrzeżeniem, że tak ustalony miesięczny przychód tych osób stanowiący podstawę wymiaru składek nie może być niższy od kwoty przeciętnego wynagrodzenia.
Cytowany przepis, w znowelizowanym brzmieniu ma zastosowanie wyłącznie w sytuacji, gdy przychód pracownika za dany miesiąc jest wyższy niż przeciętne wynagrodzenie za pracę. Zmiana treści § 2 ust, 1 pkt 16 ww. rozporządzenia polega na pozostawieniu możliwości wyłączenia części wynagrodzenia w odniesieniu do osób, których przychód jest wyższy niż prognozowane przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy. Możliwość obniżania podstawy wymiaru składek o równowartość diet dotyczy zatem tylko tych osób, które uzyskują przychód wyższy niż przeciętne wynagrodzenie czyli w przypadku, o którym mowa w procedowanym wniosku. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że w sytuacji gdy odliczenie od zarobków równowartości diet spowoduje obniżenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracownika poniżej tego poziomu, przychód podlegający uwzględnieniu w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, będzie można obniżyć jedynie do wysokości przeciętnej płacy tj. kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy.
Ustalając jednak czy § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia będzie mieć zastosowanie należy brać pod uwagę łączny przychód uzyskany przez pracownika w danym miesiącu. Jednocześnie, należy uwzględnić wszystkie wypłaty, stanowiące podstawę wymiaru składek, dokonane lub postawione do dyspozycji ubezpieczonego od pierwszego do ostatniego dnia danego miesiąca, bez względu na okres za jaki przysługują. W konsekwencji, wypłaty zaliczki na poczet przyszłego wynagrodzenia czy też wynagrodzeń za okres dłuższy niż miesiąc, powinny być uwzględnione w miesiącu, w którym zostały wypłacone lub pozostawione do dyspozycji.
Reasumując, jeżeli w danym miesiącu zleceniobiorcy, z którym Wnioskodawca zawarł umowę zlecenia na wykonywanie usług w Niemczech, zostanie wypłacone wynagrodzenie za okres dłuższy niż jeden miesiąc — zarówno w przypadku, gdy wynagrodzenie za okres 1-31 sierpień oraz wynagrodzenie (wypłacone w formie zaliczki) za wykonywanie usług od 1 do 7 września zostało wypłacone 31 sierpnia oraz w przypadku, gdy wynagrodzenie za okres 1-31 lipca oraz za okres 1-31 sierpnia oraz wynagrodzenie (wypłacone w formie zaliczki) za wykonywanie usług 2a okres od 1 do 7 września, zostało wypłacone odpowiednio 1 sierpnia i 31 sierpnia – wówczas sumę kwot wypłaconych w tym miesiącu należy pomniejszyć o kwotę diet za cały okres za który wynagrodzenie jest wypłacane. Zatem, jeżeli tak ustalona podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe będzie wyższa od przeciętnego wynagrodzenia to podstawą do obliczenia składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe będzie ta właśnie kwota. Jeżeli zaś, tak ustalona kwota będzie niższa od przeciętnego wynagrodzenia to podstawą, od której należy obliczyć składki na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorcy, będzie ww. przeciętne wynagrodzenia. (…)”.
Czy podlega ozusowaniu wartość składki prywatnej opieki medycznej oraz grupowego ubezpieczenia na życie finansowanej pracownikom w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego?
Data wydania interpretacji: 04-01-2018
Sygnatura: DI/100000/43/1264/2017
Organ wydający interpretację: ZUS oddział w Gdańsku
„(…) Pobieranie zasiłku macierzyńskiego albo zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego w okresie przebywania na urlopie macierzyńskim stanowi odrębny tytuł (niż stosunek pracy) do ubezpieczeń społecznych.
Zgodnie z art. 18 ust. 6 (…) ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób pobierających zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego stanowi kwota tego zasiłku.
Powyższe oznacza, że za okres przebywania pracownika na urlopie macierzyńskim, nie uwzględnia się w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne świadczeń związanych z zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy. Ustawodawca na czas opieki nad dzieckiem, w miejsce stosunku pracy (mimo jego formalnego trwania), wprowadził odrębny tytuł obowiązkowych ubezpieczeń społecznych w postaci pobierania zasiłku macierzyńskiego.
W konsekwencji wartość opłacanych pracownikom pobierającym zasiłek macierzyński świadczeń (tj. wartość składki prywatnej opieki medycznej) oraz grupowego ubezpieczenia na życie nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.
Nie można zatem uznać za prawidłowe stanowisko przedsiębiorcy, wskazujące iż wartość składki prywatnej opieki medycznej oraz grupowego ubezpieczenia na życie finansowanej przez pracodawcę pracownikom w okresie przebywania na urlopie macierzyńskim nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ze względu na błędną argumentację wnioskodawcy, iż w przedmiotowym zakresie zastosowanie znajdą przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Jak wskazano wyżej rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 12 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, które wymienia enumeratywnie świadczenia, jako niepodlegające wliczeniu do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne odnosi się do przychodów ze stosunku pracy. Natomiast osoby przebywające na urlopie macierzyńskim, nie podlegają ubezpieczeniom społecznym jako pracownicy, a biorąc pod uwagę zasady ustalania podstawy wymiaru składek z art. 18 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i okoliczność, że prawo do ww. świadczeń nie przysługuje za okres świadczenia pracy przepisy ww. rozporządzenia nie znajdą zastosowania w odniesieniu do stanu faktycznego przedstawionego w niniejszym wniosku. (…)”.
Wykonywanie pracy na rzecz własnego pracodawcy w ramach umowy zlecenia zawartej z obcym podmiotem a składki ZUS?
Data wydania interpretacji: 19-01-2018
Sygnatura: WPI 200000/43/36/2018
Organ wydający interpretację: ZUS oddział w Lublinie
W myśl art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, za pracownika uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.
Pojęcie pracownika dla celów ubezpieczeń społecznych wykracza poza sferę stosunku pracy i obejmuje również sytuację, gdy pracownik wykonuje prace na podstawie umowy o świadczenie usług, zawartej z osobą trzecią, jednakże w jej ramach praca wykonywana jest na rzecz pracodawcy, z którym osoba pozostaje w stosunku pracy. Przesłanką decydującą o uznaniu takiej osoby za pracownika w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest to, że będąc pracownikiem związanym stosunkiem pracy z danym pracodawcą, jednocześnie świadczy pracę w ramach umowy o świadczenie usług, zawartej z nim lub innym podmiotem, na jego rzecz.
W konsekwencji, osoba, która w ramach zawartej z innym niż pracodawca podmiotem umowy zlecenia świadczy pracę na rzecz własnego pracodawcy podlega ubezpieczeniom społecznych na zasadach obowiązujących dla pracownika. Faktycznym beneficjentem pracy wykonywanej na podstawie umowy zlecenia jest bowiem pracodawca wykonawcy umowy o współpracy.
Zauważyć należy, iż zastosowanie art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże się bezpośrednio z kumulatywnym spełnieniem następujących przesłanek, tj.: praca wykonywana jest na podstawie zawartej z innym niż pracodawca podmiotem umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, natomiast faktycznym beneficjentem pracy wykonywanej na podstawie umowy jest pracodawca wykonawcy umowy cywilnoprawnej.
Zgodnie z art. 4 pkt 2 lit. a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, płatnikiem składek w stosunku do pracowników jest pracodawca. A zatem płatnikiem składek za osobę świadczącą pracę na podstawie umowy zlecenia zawartej z innym podmiotem niż pracodawca, jeżeli w ramach tej umowy praca była wykonywana na rzecz pracodawcy powinien być właśnie ten ostatni podmiot, a mianowicie pracodawca.
Potwierdzeniem powyższego jest m.in. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 2 września 2009 r. sygn. akt II UZP 6/09, w której czytamy: „(…) Przesłanką decydującą o uznaniu takiej osoby za pracownika w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest to, że – będąc pracownikiem związanym stosunkiem pracy z danym pracodawcą – jednocześnie świadczy na jego rzecz pracę w ramach umowy cywilnoprawnej, zawartej z nim lub inną osobą. W konsekwencji, nawet, gdy osoba ta (pracownik) zawarła umowę (…) z osobą trzecią, to pracę w jej ramach wykonuje faktycznie dla swojego pracodawcy (uzyskuje on rezultaty jej pracy). Można też wskazać, że art. 8 ust. 2a dotyczy z reguły takiej pracy wykonywanej na podstawie umowy cywilnoprawnej na rzecz pracodawcy, która mogłaby być świadczona przez jej wykonawcę w ramach stosunku pracy z tym pracodawcą, z tym, że musiałby on wówczas przestrzegać przepisów o godzinach nadliczbowych, powierzeniu pracownikowi do wykonywania pracy innej niż umówiona (art. 42§ 4 k.p.) i innych ograniczeń i obciążeń wynikających z przepisów prawa pracy (…)”.
